Η Ιστορία του Φραπέ

Μια και ανέφερα το φραπέ στην προηγούμενη ανάρτηση, με έπιασε η περιέργια για το που κρατάει η "σκούφια" του. Έψαξα λοιπόν και βρήκα την ιστορία του αγαπημένου ροφήματος των Ελλήνων. Απο που αλλού? Βικιπεδια!

Ο καφές φραπέ είναι ένα Ελληνικής επινόησης αφρώδες κρύο ρόφημα. Τα βασικά συστατικά του είναι στιγμιαίος καφές, ζάχαρη, νερό και παγάκια. Η εφεύρεσή του έγινε τυχαία το 1957 από τον Δημήτρη Βακόνδιο στην Θεσσαλονίκη.

Παρασκευή

Τα συστατικά του φραπέ είναι στιγμιαίος καφές, νερό, ζάχαρη και προαιρετικά γάλα. Ο φραπές χαρακτηρίζεται "σκέτος", "μέτριος" ή "γλυκός" ως προς τις αναλογίες των συστατικών του. Κατασκευάζεται βάζοντας την επιθυμητή αναλογία καφέ και ζάχαρης σε ένα ψηλό ποτήρι ή σε σέικερ. Προσθέτοντας νερό σε ύψος ενός εκατοστού από τον πάτο του ποτηριού το μείγμα χτυπιέται στο σέικερ ή με ηλεκτρικό αναδευτήρα μέχρι να σχηματιστεί αφρός. Ακολούθως γίνεται προσθήκη πάγου και νερού και προαιρετικά γάλακτος. Σερβίρεται και πίνεται με καλαμάκι. Ο φραπέ είναι ευχάριστος και δροσιστικός καφές, ιδίως το καλοκαίρι. Όμως είναι πολύ ενεργειογόνος έως διεγερτικός.

Ιστορία

Η δημιουργία του φραπέ ήταν τυχαία. Κατά την διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης στη Θεσσαλονίκη το 1957, ο αντιπρόσωπος της ελβετικής εταιρίας Νεστλέ στην Ελλάδα Γιάννης Δρίτσας παρουσίαζε ένα νέο προϊόν για παιδιά, ένα σοκολατούχο ρόφημα που παρασκευαζόταν στιγμιαία αναμιγνύοντάς το με γάλα και χτυπώντας το με σέικερ.

Ο Δημήτριος Βακόνδιος, υπάλληλος του Δρίτσα συνήθιζε να πίνει Nescafé που ήταν στιγμιαίος καφές και παρασκευαζόταν από την Νεστλέ. Σε ένα διάλειμμα που έκανε κατά την διάρκεια της έκθεσης θέλησε να πιει καφέ αλλά επειδή δεν έβρισκε ζεστό νερό, σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει το σέικερ για να φτιάξει τον καφέ του με κρύο νερό. Έβαλε καφέ, ζάχαρη και νερό, τα κούνησε και δημιούργησε τον πρώτο καφέ φραπέ της ιστορίας. Μετά από χρόνια δήλωνε ότι δε μπορούσε να συνειδητοποιήσει πως ένα απλό πείραμα τον οδήγησε στην εφεύρεση του διασημότερου ροφήματος στην Ελλάδα.

Γλωσσολογία του φραπέ

Η λέξη frappé είναι γαλλική και σημαίνει χτυπημένος ή ανακατεμένος. Ως ξένη λέξη κανονικά δεν κλίνεται (το φραπέ). Όμως, σε αντίθεση με τις περισσότερες γαλλικές λέξεις που έχουμε δανειστεί και παραμένουν άκλιτες, στην ονομαστική επικράτησε να αποκτάει κατάληξη και να κλίνεται (ο φραπές, του φραπέ, οι φραπέδες κλπ.), κυρίως στην καθομιλουμένη. Άλλωστε αυτό παραπέμπει και στην κλίση της λέξης «καφές». Ενίοτε στον προφορικό λόγο απαντά η μορφή "φραπεδιά" (π.χ.: "Πιάσε μια φραπεδιά") ή, σπανιότερα, "φραπεδούμπα" ή "φράπα" ή "φραπεδοπούλα". "Φραπόγαλο" είναι ο φραπέ με γάλα. Ο φραπέ χαρακτηρίζει την "ανεμελιά" και τον "ωχαδερφισμό" που παρατηρείται συχνά στους Έλληνες, λόγω του γεγονότος ότι συνήθως πίνεται με αργούς ρυθμούς, με παρέα, με χαλαρή διάθεση, παίζοντας τάβλι, ή συζητώντας περί ανέμων και υδάτων.

Στη Γαλλία frappé σημαίνει ένα παγωμένο ρόφημα που παρασκευάζεται επίσης χτυπώντας το σε σέικερ, αλλά από γάλα ή χυμό φρούτων χωρίς καφέ και δεν έχει σχέση με τον ελληνικό φραπέ.

Στην Ελλάδα το Νεσκουίκ της Νεστλέ λανσαρίστηκε και ως σκόνη για ανάμειξη με κρύο γάλα και χτύπημα σε σέικερ, με την ονομασία Νεσκουίκ Φραπέ।

Εξάπλωση - Διαθεσιμότητα στο εξωτερικό

Το προϊόν λανσαρίστηκε και έγινε επιτυχία σε όλη την Ελλάδα και καταναλώνεται όλο τον χρόνο. Από τη δεκαετία του '90 είναι το υπ' αριθμόν ένα ρόφημα και στην Κύπρο, όπου συνήθως σερβίρεται αδύνατος, χωρίς πολύ καφέ.
Εκτός Ελλάδας, ο καφές frappé μπορεί να βρεθεί σε όλες τις επίσημες ελληνικές υπηρεσίες και ελληνικές μόνιμες αντιπροσωπείες στο εξωτερικό, σε όλα τα υπό ελληνική σημαία εμπορικά πλοία καθώς και σε εκείνα των οποίων τα πληρώματα είναι Έλληνες. Επίσης στα αεροπλάνα των ελληνικών αεροπορικών εταιρειών και ξένων που προσεγγίζουν ελληνικά αεροδρόμια, καθώς και σε όλα τα «στέκια» των Ελλήνων του εξωτερικού. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σε αρκετά σουπερμάρκετ της Γερμανίας, ενώ ένα παρόμοιο ρόφημα με την ονομασία Frappucino σερβίρεται από την αλυσίδα Starbucks σε επιλεγμένα σημεία. Φραπές έχει βρεθεί να προσφέρεται στο Βουκουρέστι, στο Bilbao της Ισπανίας (απέναντι από το πανεπιστήμιο), όπως και στο Όσλο της Νορβηγίας (στο Μουσείο του Mουνχ). Αρκετοί καταστηματάρχες στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης έχουν πάντα διαθέσιμο φραπέ για τους Έλληνες τουρίστες-πελάτες τους. Τέλος, αξιοσημείωτο είναι ότι το stand της Nescafe στο Hip Hop Kemp, ένα φεστιβάλ hip hop μουσικής που γίνεται κάθε Αύγουστο στο Hradec Kralove της Τσεχίας, σερβίρει και αυτό φραπέ. Είναι πολύ δημοφιλής σε τουρίστες που επισκέπτονται την Ελλάδα, ορισμένοι εκ των οποίων, τον αναμειγνύουν με διάφορες χαρακτηριστικές ελληνικές γεύσεις, όπως π.χ. με ούζο.
Ο φραπές πίνεται επίσης σε μικρές ποσότητες στην Ταϊλάνδη, στην Μαλαισία, ενώ τα τελευταία χρόνια οι βαλκάνιοι μετανάστες στην Ελλάδα τον μετέφεραν στις πατρίδες τους, αλλά χωρίς μεγάλη διάδοση και με διαφορές (π.χ. στη Βουλγαρία πολλές φορές χρησιμοποιείται κόκα-κόλα αντί νερού, ενώ στη Σερβία προστίθεται πάντα παγωτό). Εισήχθη πριν κάποια χρόνια και σε άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Ισπανία, όμως δεν είχε μεγάλη επιτυχία.
Χαρακτηριστικό ίσως της εξάπλωσής του είναι το γεγονός πως βρέθηκε να προσφέρεται - διαφημιζόμενος μάλιστα στα Ελληνικά - ως και σε όαση ερήμου στην Τυνησία।

Πηγή: wikipedia